Ο σωστός προγραμματισμός για την ολική αρθροπλαστική γόνατος προϋποθέτει ενημέρωση για το τι πρέπει να αναμένει ύστερα από αυτήν ο ασθενής.
Αν και η μετεγχειρητική πορεία δεν είναι ακριβώς η ίδια σε όλους τους ασθενείς, αφού επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες (π.χ. έχει γίνει κλασική ή ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος, ποια είναι η γενική κατάσταση του ασθενούς, πόσο συμμορφώνεται ο ασθενής στο πρόγραμμα αποκατάστασης), υπάρχουν μερικές γενικές αρχές που ισχύουν για τους περισσότερους.
Να λοιπόν τι πρέπει να γνωρίζουν οι ασθενείς και οι οικείοι τους.
Νοσηλεία στο νοσοκομείο
Η νοσηλεία κατά μέσο όρο διαρκεί δύο έως τέσσερα 24ωρα (συμπεριλαμβάνεται η εγχείρηση και η μετεγχειρητική παρακολούθηση). Αν ο ασθενής υποβληθεί σε ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος, η διάρκεια της νοσηλείας είναι διήμερη, ενώ με την κλασική ολική αρθροπλαστική γόνατος μπορεί να παραταθεί κατά μία ή περισσότερες ημέρες.
Συνήθως οι ασθενείς λαμβάνουν εξιτήριο όταν φθάσουν σε ορισμένα μετεγχειρητικά ορόσημα:
* Πίνουν και τρώνε φυσιολογικά.
* Κατορθώνουν να σηκώνονται μόνοι από το κρεβάτι και να ξαπλώνουν πάλι σε αυτό.
* Στέκονται όρθιοι.
* Κάνουν λίγα βήματα με τη βοήθεια υποστηρικτικής συσκευής (π.χ. «πι»).
* Κατορθώνουν να λυγίσουν και να τεντώσουν επαρκώς το χειρουργημένο γόνατο.
* Έχουν αποδεκτό επίπεδο πόνου.
* Κατανοούν τις οδηγίες που τους δίνονται για την ανάρρωση στο σπίτι.
Οι ασθενείς με προβλήματα κινητικότητας ή άλλες επιπλοκές μπορεί να χρειασθούν μεγαλύτερη νοσηλεία. Οι περισσότεροι ασθενείς, όμως, που υποβάλλονται σε ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος παίρνουν εξιτήριο σε δύο ημέρες.
Αμέσως μετά το χειρουργείο
Εάν ο ασθενής έχει υποβληθεί σε ολική αρθροπλαστική γόνατος με γενική αναισθησία, θα μεταφερθεί μετά την επέμβαση για λίγη ώρα στην αίθουσα ανάνηψης, για να συνέλθει υπό παρακολούθηση.
Η ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος συνήθως γίνεται με επισκληρίδιο αναισθησία που συνδυάζεται με μέθη, επομένως και πάλι απαιτείται παραμονή για λίγη ώρα στην ανάνηψη.
Μετά την εγχείρηση θα χορηγούνται στον ασθενή παυσίπονα φάρμακα (ανάλογα με τις ανάγκες του), αντιβιοτικά και αντιπηκτικά (για την πρόληψη των θρομβώσεων). Η χορήγηση αρχικά είναι ενδοφλέβια και ύστερα με ένεση ή από το στόμα.
Στις πιο εξειδικευμένες κλινικές ο άμεσος μετεγχειρητικός πόνος αντιμετωπίζεται με αντλία, που εγχέει σε τακτά χρονικά διαστήματα παυσίπονο απευθείας πάνω στο μηριαίο νεύρο (στο πόδι).
Επιπλέον, μπορεί να φοράει στα πόδια του ελαστικές κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης (για έλεγχο του οιδήματος στο χειρουργημένο πόδι και πρόληψη των θρομβώσεων).
Φυσικοθεραπεία
Η φυσικοθεραπεία θα αρχίσει την ίδια ημέρα της επέμβασης. Ο φυσικοθεραπευτής θα δείξει στον ασθενή πως πρέπει να σηκώνεται από το κρεβάτι και πως να περπατάει, ενώ θα αξιολογεί την κινητικότητα της χειρουργημένης άρθρωσης, το εύρος της κίνησης και την πρόοδο στην λειτουργία της.
Οι επισκέψεις του φυσικοθεραπευτή θα είναι συχνές στη διάρκεια της νοσηλείας, διότι όσο πιο σύντομα μετά την ολική αρθροπλαστική γόνατος ανακτάται καλή κινητικότητα, τόσο πιο επιτυχής και ταχεία θα είναι η ανάρρωση.
Μετά το εξιτήριο η φυσικοθεραπεία πρέπει να συνεχιστεί εντατικά και στο σπίτι, με τον ασθενή να κάνει πολλές φορές την ημέρα ορισμένες ασκήσεις που θα του δείξει ο φυσικοθεραπευτής.
Συμπτώματα ύποπτα για επιπλοκές
Πριν από το εξιτήριο, ο γιατρός θα ενημερώσει τον ασθενή για ορισμένα συμπτώματα που πρέπει να έχει κατά νου, διότι μπορεί να προειδοποιούν για μία επιπλοκή. Αυτά τα συμπτώματα είναι:
* Επίμονος πυρετός (πάνω από 37,7 βαθμούς Κελσίου), ρίγη, αυξημένο κοκκίνισμα, ευαισθησία ή πρήξιμο στην πληγή, υγρό από την πληγή ή/και αυξανόμενος πόνος τόσο κατά την κίνηση όσο και κατά την ανάπαυση: είναι ύποπτα για μόλυνση της χειρουργικής τομής.
* Πόνος στο πόδι ή στη γάμπα (μακριά από την τομή), ευαισθησία ή κοκκίνισμα πάνω ή κάτω από το γόνατο, αυξανόμενο πρήξιμο στη γάμπα, τον αστράγαλο ή τον άκρο πόδα: είναι ύποπτα για θρόμβωση.
* Δύσπνοια, απότομη εμφάνιση πόνου στο στήθος, εντοπισμένος πόνος στο στήθος όταν βήχει ο ασθενής: είναι ύποπτα για πνευμονική εμβολή λόγω θρόμβου.
Οι θρομβώσεις και οι πνευμονικές εμβολές συμβαίνουν πάρα πολύ σπάνια, αλλά ο ασθενής πρέπει να είναι ενημερωμένος για όλα τα ενδεχόμενα.
Αν εκδηλώσετε οποιοδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα, ενημερώστε αμέσως τον γιατρό σας.
Διατροφή
Για να επιστρέψει ο ασθενής στο σπίτι μετά την ολική αρθροπλαστική γόνατος, πρέπει να μπορεί να τρώει και να πίνει φυσιολογικά. Ο γιατρός μπορεί να του συστήσει να παίρνει κάποιο συμπλήρωμα σιδήρου και βιταμινών.
Εφόσον ο ασθενής συνεχίζει τη λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων στο σπίτι, δεν πρέπει να παίρνει συμπληρώματα με βιταμίνη Κ, ούτε να τρώει τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε αυτήν. Και αυτό, διότι η συγκεκριμένη βιταμίνη μειώνει τη δράση της αντιπηκτικής αγωγής, οπότε αυξάνεται ο κίνδυνος θρόμβωσης.
Επομένως, οι ασθενείς πρέπει να αποφεύγουν τρόφιμα όπως το μπρόκολο, το κουνουπίδι, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το συκώτι, τα πράσινα φασόλια, οι φακές, η σόγια, το σπανάκι, το μαρούλι, το λάχανο, τα κρεμμύδια και τα πράσινα φύλλα του παντζαριού.
Αντιθέτως, πρέπει να πίνουν άφθονα υγρά (όχι αλκοόλ). Καφέ μπορούν να πίνουν, αλλά με μέτρο.
Φροντίδα της τομής
Κατά την ανάρρωση στο σπίτι, ο ασθενής πρέπει να φροντίζει καλά την χειρουργική τομή, είτε έχει υποβληθεί σε ολική αρθροπλαστική γόνατος είτε σε ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος.
Βγαίνοντας από το νοσοκομείο, η τομή θα είναι καλυμμένη με γάζα, την οποία θα πρέπει να αλλάζει ανάλογα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού του.
Ο γιατρός θα τον έχει επίσης ενημερώσει πότε πρέπει να κάνει ντους και με ποιον τρόπο. Είναι σημαντικό να τηρήσει αυτές τις οδηγίες κατά γράμμα. Αν, για παράδειγμα, ο γιατρός του συστήσει να βγάλει τη γάζα και να κάνει μπάνιο τρίβοντας απαλά την τομή με καθαρό σφουγγάρι, πρέπει να το κάνει, ειδάλλως διακινδυνεύει να μολυνθεί η χειρουργική τομή.
Ο ασθενής πρέπει επίσης να τηρήσει πιστά τις οδηγίες του γιατρού όσον αφορά την αφαίρεση των ραμμάτων.
https://orthoinfo.aaos.org/en/recovery/activities-after-knee-replacement/
https://www.healthline.com/health/after-total-knee-replacement-surgery
https://online.boneandjoint.org.uk/doi/full/10.1302/0301-620X.100B7.BJJ-2017-1449.R1
Τσούκας Φώτης
Ορθοπεδικός Χειρουργός
Διευθυντής Ορθοπεδικής Κλινικής Ελάχιστα Επεμβατικών Τεχνικών (MIS)
Αρθροσκοπικής & Ρομποτικής Χειρουργικής
Τηλ.: 6944 462727
E-mail: tsoukasf@yahoo.gr
www.robo-orthopedics.gr
