Το βασικό χαρακτηριστικό της Ψυχαναγκαστικής Καταναγκαστικής Διαταραχής (ΨΚΔ) είναι επαναλαμβανόμενοι ψυχαναγκασμοί ή/ και καταναγκασμοί, που είναι αρκετά σοβαροί ώστε να προκαλούν έντονη υποκειμενική ενόχληση, να ξοδεύουν περισσότερο από 1 ώρα την ημέρα από τον χρόνο του άτομου ή να προκαλούν σημαντική έκπτωση λειτουργικότητας.
Οι ψυχαναγκασμοί είναι επίμονες ιδέες, σκέψεις, παρορμήσεις ή εικόνες που το άτομο τις βιώνει ως εισβολή και ως ακατάλληλες και που το προκαλούν έντονο άγχος και δυσφορία. Οι πιο κοινοί ψυχαναγκασμοί είναι επαναλαμβανόμενες σκέψεις μόλυνσης( π.χ. μήπως μολυνθεί κάνοντας χειραψία), αμφιβολίας (π.χ. αν τραυμάτισε κάποιον σε τροχαίο ατύχημα ή αν κλείδωσε τη πόρτα), τάξης/ τακτοποίησης ( π.χ. αν τα αντικείμενα είναι συμμετρικά τακτοποιημένα) κ.α. Το άτομο προσπαθεί να αγνοήσει ή να εξουδετερώσει τους ψυχαναγκασμούς με κάποια άλλη σκέψη ή πράξη ( π.χ. με κάποιο καταναγκασμό).
Οι καταναγκασμοί είναι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (πλύσιμο χεριών, τακτοποίηση, έλεγχος) ή νοητικές πράξεις (π.χ. προσευχή, μέτρημα, επανάληψη λέξεων σιωπηλά), τις οποίες το άτομο νιώθει αναγκασμένο να τις εκτελέσει. Οι καταναγκασμοί δε γίνονται για ευχαρίστηση, αλλά για να ανακουφίσουν το άγχος που δημιουργούν κάποιοι ψυχαναγκασμοί ή να αποτρέψουν κάτι που το άτομο φοβάται.
Η διαταραχή είναι εξίσου συχνή σε άντρες και γυναίκες. α κλινικά χαρακτηριστικά στα παιδιά είναι γενικά τα ίδια όπως και στους ενήλικους.
Η ΨΚΔ συνήθως αρχίζει στην εφηβεία ή νωρίς στην ενήλικη ζωή, μπορεί όμως ν’ αρχίσει και στην παιδική ηλικία. Γενικά αρχίζει νωρίτερα στα αγόρια.
Θεραπεία
Η θεραπεία της ΨΚΔ μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν δύσκολη αλλά τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί. Με την εφαρμογή ψυχοθεραπείας και ορισμένων φαρμάκων η άποψη αυτή έχει αντικατασταθεί από δικαιολογημένη αισιοδοξία. Ο συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακοθεραπείας σε ορισμένες περιπτώσεις είναι ο πιο αποτελεσματικός.
Αναστασία Μισκεδάκη
Ψυχολόγος Α.Π.Θ.
Γνωσιακή Αναλυτική Ψυχοθεραπεύτρια
Κλινική Κοινωνική Λειτουργός
τηλ: 6978 366054
e-mail: natmisk@yahoo.gr
