Η αθλητική ενασχόληση είναι συχνή στον γενικό πληθυσμό με τη μορφή κάποιας άσκησης είτε ομαδικού είτε ατομικού αθλήματος.
Οι αθλητικές κακώσεις συνεπώς είναι συχνές και δεν αφορούν μόνο τους επαγγελματίες αθλητές υψηλών επιδόσεων. Οι αθλητικές κακώσεις ταξινομούνται ανάλογα με: α) περιοχή σώματος (εντόπιση), β) τύπο (ιστική βλάβη), μηχανισμό κάκωσης, δ) υποτροπή παλαιότερης κάκωσης.
Οι αθλοπαιδείες και οι ασκήσεις δεν γίνονται με τον καλύτερο πάντοτε τρόπο και τις κατάλληλες προϋποθέσεις.
Οι επαγγελματίες αθλητές υφίστανται πιέσεις και μεγάλη καταπόνηση κατά την προπόνηση και προετοιμασία για τη μέγιστη απόδοση, με αποτέλεσμα συχνούς τραυματισμούς από υπερβολική χρήση.
Τα παιδιά μπορεί να ασκούνται σε δομημένο πρόγραμμα από επαγγελματίες γυμναστές σε αθλητικούς συλλόγους ή ακαδημίες αλλά ταυτόχρονα στα διαλλείματα του σχολείου να ασκούνται χωρίς κατάλληλο πρόγραμμα και εξοπλισμό με αποτέλεσμα να τραυματίζονται.
Οι νεαροί ενήλικες νιώθουν υγιείς και λαμβάνουν μέρος σε ομαδικά αθλήματα, ποδόσφαιρο, μπάσκετ κ.α. συνήθως τα απογεύματα μετά την κύρια απασχόληση τους ή τα σαββατοκύριακα με αποτέλεσμα λόγω ελλιπής προπόνησης ή προθέρμανσης να τραυματίζονται.
Οι μεσήλικες και υπερήλικες λόγω εκφυλιστικών αλλοιώσεων των οστών και των τενόντων υφίστανται ποικίλες κακώσεις αναλόγως της καταπόνησης που έχουν δεχθεί.
Αθλητική κάκωση ορίζεται κάθε σωματικό ενόχλημα που προκαλείται στον αθλητή κατά τη διάρκεια ενός αγώνα ή προπόνησης. Ανεξαρτήτως αθλήματος η πλειονότητα των κακώσεων συμβαίνει στα κάτω άκρα: άκρο πόδα, γόνατο με επικρατέστερες μυϊκές θλάσεις και συνδεσμικές κακώσεις. Στη συνέχεια τραυματίζονται η ράχη (οσφυϊκή χώρα) και τα χέρια –ώμος.
Τραυματισμοί αναλόγως το άθλημα:
Πετοσφαίριση ή μπάσκετ τα χέρια τραυματίζονται περισσότερο. Επίσης οι τερματοφύλακες κατά τη διάρκεια των αγώνων τραυματίζονται περισσότερο στα χέρια.
Οι κακώσεις του γόνατος παρατηρούνται συχνότερα στους αθλητές του ποδοσφαίρου και του σκι.
Οι κακώσεις της ποδοκνημικής και άκρου ποδός σε συνέχεια αποτελούν τις συχνότερες μετά το γόνατο, συμβαίνουν συνήθως στην καλαθοσφαίριση, πετοσφαίριση, ποδόσφαιρο και αθλήματα στίβου.
Οι κακώσεις της σπονδυλικής στήλης ευθύνονται για το 10-15% του συνόλου των αθλητικών κακώσεων και το …10% αυτών συνοδεύονται από νευρολογική βλάβη. Παρατηρούνται κυρίως σε αθλήματα όπως ράγκμπι, πάλη, χόκεϋ στο πάγο, καταδύσεις και σκι.
Οι αθλητικές κακώσεις που αφορούν το μυοσκελετικό σύστημα διακρίνονται σε οξείες και χρόνιες.
Οξείες κακώσεις: ορίζονται οι κακώσεις οι οποίες έχουν αιφνίδια έναρξη, εφαρμόζονται υψηλής έντασης δυνάμεις για μικρό χρονικό διάστημα (π.χ. οξύ διάστρεμμα ποδοκνημικής άρθρωσης).
Χρόνιες κακώσεις: ορίζονται δύο διαφορετικοί τύποι κακώσεων: χρόνιες κακώσεις από υπέρχρηση (τενοντίτιδες) και τις υποτροπιάζουσες οξείες κακώσεις που μεταπίπτουν σε χρόνιες λόγω επανακακώσεων και ανεπαρκούς αποκατάστασης ( π.χ. χρόνιο διάστρεμμα ποδοκνημικής)
Μυϊκές θλάσεις: ή έμμεσες μυϊκές κακώσεις αποτελούν συχνή αιτία ανικανότητας στους αθλητές. Οι συχνότερες μύες που τραυματίζονται είναι οι οπίσθιοι μηριαίοι, ο τετρακέφαλος και ο γαστροκνήμιος. Ανάλογα με τη βαρύτητα, έκταση και ρήξη μυϊκών ινών διακρίνονται τρεις βαθμοί μυϊκής θλάσης.
Συνδεσμικές κακώσεις:
Συνδεσμικές κακώσεις ποδοκνημικής: το διάστρεμμα της ποδοκνημικής είναι από της συνηθέστερες αθλητικές κακώσεις: πρόκειται κυρίως για κάκωση του έξω θυλακοσυνδεσμικού συστήματος. Αναλόγως της έκτασης της βλάβης τα διαστρέμματα διακρίνονται σε 3 βαθμούς.
Συνδεσμικές κακώσεις γόνατος: κακώσεις πλαγίων συνδέσμων. Ο βαθμός μια συνδεσμικής κάκωσης (1ου έως 3ου βαθμού) καθορίζεται από την έκταση της ρήξης του συνδέσμου και κλινικά από το μέγεθος της χαλαρότητας της άρθρωσης. Ο έσω πλάγιος σύνδεσμος τραυματίζεται ευκολότερα. Οι κακώσεις 3ου βαθμού σε αθλητές υψηλών επιδόσεων χρειάζεται να αποκαθίστανται και να επιδιορθώνονται χειρουργικά.
Κάκωση Προσθίου Χιαστού Συνδέσμου: συχνά συνοδεύεται με κάκωση έσω πλάγιου ή έξω πλάγιου με συνοδό κάκωση μηνίσκου. Η ανακατασκευή του με αυτομόσχευμα είναι η μέθοδος εκλογής και ο χρόνος αποθεραπείας (αναλόγως του πρωτοκόλλου) κυμαίνεται μεταξύ 4 έως 9 μήνες.
Κακώσεις υπέρχρησης: η εντατικοποίηση της άθλησης με εφαρμογή επαναλαμβανόμενων φορτίων στις βιολογικές δομές δίχως να παρέχεται επαρκής χρόνος επούλωσης και ανακατασκευής των μικροτραυματισμών που συμβαίνουν οδηγεί σε κακώσεις από υπέρχρηση. Αυτές είναι κυρίως: κατάγματα κοπώσεως, σύνδρομο καταπόνησης της έσω επιφάνειας της κνήμης, χονδροπάθεια επιγονατίδος, πελματιαία απονευρωσίτιδα, τενοντίτιδα αχιλλείου, έσω ή έξω επικονδυλίτιδα αγκώνος, τενοντοπάθεια του στροφικού πετάλου.
Οι αθλητικές κακώσεις αποτελούν την πιο σημαντική και την πλέον ανεπιθύμητη συνέπεια της αθλητικής δραστηριότητας. Το σημαντικότερο όλων είναι η αναγνώριση της κάκωσης η οποία προήλθε κατά τη διάρκεια αγώνος ή κατά την προπόνηση και η διαμόρφωση ακριβής διάγνωσης και η κατανόηση των αιτιολογικών παραγόντων που συνδέονται με την ανάπτυξη της κάκωσης (κακή στάση, κακή προπόνηση, εξοπλισμός).
Όταν τεθεί η ακριβής διάγνωση τότε ανάλογα με το επίπεδο του αθλητή και τον βαθμό της κάκωσης σχεδιάζεται η αποκατάσταση του αθλητή η οποία μπορεί να περιλαμβάνει διάφορους τρόπους θεραπείας σε συνδυασμό με τη διατήρηση της φυσικής κατάστασης του τραυματία σε ικανοποιητικό επίπεδο.
Η εκτίμηση της κατάστασης του ασθενούς γίνεται με τις κλασσικές εξετάσεις, ιστορικό, κλινική εξέταση και συμπληρώνεται με την αξιολόγηση αιτιολογικών παραγόντων που θα μπορούσαν να έχουν επίπτωση στον τραυματισμό αναλόγως τον σωματότυπο και το άθλημα του ασθενούς καθώς και το επίπεδο άθλησης του.
Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει: αρχικά θεραπεία γενική όπως σε κάθε κάκωση και ειδική αποκατάσταση αναλόγως τον ασθενή/ άθλημα/ επιδόσεις/ επίπεδο ασθενούς καθώς και βαρύτητα της κάκωσης.
Συνεπώς η διάγνωση και η θεραπεία για να τεθεί θα πρέπει ο ιατρός να συνεργασθεί κυρίως με τον αθλητή στη συνέχεια με τον προπονητή- γυμναστή του, καθώς και με πλήθος άλλων ιατρικών ειδικοτήτων και μη: φυσικοθεραπευτές, διαιτολόγους, εργοθεραπεύτες, ψυχολόγους, ακτινολόγους, νευρολόγους κλπ.
Η σωστή διάγνωση και η τέλεια αποκατάσταση έχει σαν αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση των υποτροπών τραυματισμού και προφυλάσσουν τους ασθενείς από ενδεχόμενο χειρότερο τραυματισμό.
Η θεραπεία είναι κυρίως όπως και στην κλασσική ιατρική: συντηρητική και χειρουργική (επεμβατική).
– Συντηρητική θεραπεία η οποία βασίζεται σε φαρμακευτική αγωγή, χρήση ναρθήκων, βακτηρίων, συμπληρώματα διατροφής και σε φυσικά μέσα θεραπείας: φυσικοθεραπεία, εργοθεραπεία, ψυχολογική υποστήριξη κλπ.
– Η χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει επεμβατικές μεθόδους και ελάχιστες επεμβατικές μεθόδους (ενέσεις, εγχύσεις κτλ).
Αρθροσκόπηση κυρίως γόνατος σε ρήξη προσθίου ή οπισθίου χιαστού συνδέσμου, ρήξη μηνίσκου.
Ώμου: κάκωση της γλυνοβραχιόνιου άρθρωσης και του στροφικού πετάλου. Όπως και καρπού, αγκώνος και ισχίου.
Σε μεγαλύτερους τραυματισμούς όπως κατάγματα μακρών οστών η ανοικτή ανάταξη και η εσωτερική οστεοσύνθεση με πλάκα –βίδες και ήλους είναι η μέθοδος εκλογής.
Έχω αναφερθεί σε κάθε κάκωση ξεχωριστά αναλόγως του σημείου του σώματος το οποίο έχει τραυματισθεί ή υποφέρει από χρόνια πάθηση στα επί μέρους τμήματα της ιστοσελίδας μου, οπού γίνεται εκτενής αναφορά στη διάγνωση και στον τρόπο αντιμετώπισης της κάθε πάθησης και κάκωσης ξεχωριστά.
Τόπκας Αθανάσιος MD, MSc
Κηφισίας 195 & Ιερέως Δούση 23, Μαρούσι
Τηλ.: 210 8020829
Κιν.: 6973 312539
Email: atopkas@yahoo.gr
