Πολλοί ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε ολική αρθροπλαστική γόνατος αναρωτιούνται αν μετά την επέμβαση θα μπορούν να ασχοληθούν με τις αγαπημένες τους αθλητικές δραστηριότητες.
Αν και εύκολες απαντήσεις δεν υπάρχουν διότι κάθε ασθενής είναι ξεχωριστός, ο γενικός κανόνας είναι πως μετά την ολική αρθροπλαστική γόνατος ο ασθενής πρέπει να κινητοποιηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο. Στόχος του είναι να αυξήσει την μυϊκή μάζα στα πόδια και στον κορμό του, καθώς και να χάσει τυχόν περιττά κιλά.
Η μυϊκή ενδυνάμωση και ο δραστήριος τρόπος ζωής συνιστώνται ανεπιφύλακτα, διότι όσο πιο γερό είναι το μυϊκό σύστημα τόσο καλύτερα μπορεί να υποστηρίζει τη νέα, τεχνητή άρθρωση. Ωστόσο έχει μεγάλη σημασία το είδος της άθλησης που θα κάνει ο ασθενής, τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια μετά την εγχείρηση.
Οι πρώτοι μήνες
Οι γενικές οδηγίες για την άθληση μετά την ολική αρθροπλαστική γόνατος, είτε γίνεται με κλασικό χειρουργείο είτε είναι ρομπτική αρθροπλαστική γόνατος, είναι οι εξής:
* Αρχίστε να γυμνάζεστε μετά το χειρουργείο. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Ορθοπεδικών Χειρουργών (AAOS), αμέσως μετά το χειρουργείο πρέπει να αρχίσετε ένα ειδικά σχεδιασμένο για εσάς πρόγραμμα αποκατάστασης, που θα συμπεριλαμβάνει ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών των ποδιών σας.
Κατά τις πρώτες εβδομάδες της ανάρρωσης συνήθως συνιστώνται έως 30 λεπτά ασκήσεων, δύο έως τρεις φορές την ημέρα. Συνιστάται επίσης καθημερινό περπάτημα, σταδιακά αυξανόμενης διάρκειας.
* Να είστε υπομονετικοί. Οι περισσότεροι ασθενείς που υποβάλλονται σε ολική αρθροπλαστική γόνατος κατορθώνουν να ανακτήσουν τις περισσότερες καθημερινές δραστηριότητές τους μέσα σε 12 εβδομάδες από την εγχείρηση. Το διάστημα αυτό είναι μικρότερο όταν ο ασθενής έχει κάνει ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος.
* Ρωτήστε τον γιατρό σας. Πριν αρχίσετε οποιαδήποτε νέα άσκηση ή άθλημα, πρέπει να συμβουλεύεστε τον γιατρό που σας χειρούργησε.
* Αποφύγετε τις ασκήσεις υψηλής πρόσκρουσης. Ο γιατρός θα σας συστήσει ποια αθλήματα να προτιμάτε και ποια να αποφεύγετε με βάση τις ανάγκες και την γενική κατάσταση της υγείας σας.
Ωστόσο έπειτα από την ολική αρθροπλαστική γόνατος, είτε είναι κλασική είτε ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος, προτιμώνται οι χαμηλής πρόσκρουσης φυσικές δραστηριότητες, διότι προσθέτουν λιγότερα φορτία στα γόνατα.
Οι καλύτερες ασκήσεις και αθλήματα για τα πρώτα χρόνια
Για τους ασθενείς που έχουν κάνει κλασική ολική αρθροπλαστική γόνατος ή ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος τα καλύτερα αθλήματα για τα πρώτα χρόνια είναι τα εξής:
* Ποδηλασία. Σε εσωτερικό ή υπαίθριο χώρο, είναι ιδανική για την ενδυνάμωση των γονάτων. Καλύτερα να αρχίσετε σε στατικό ποδήλατο, με πολύ χαμηλή αντίσταση.
* Κολύμβηση. Είναι το μοναδικό άθλημα που δεν προσθέτει καθόλου βάρος στις αρθρώσεις, επιτρέποντας ταυτοχρόνως στον ασκούμενο να βελτιώσει την αεροβική του κατάσταση (με το γρήγορο κολύμπι). Μπορείτε να αρχίσετε να κολυμπάτε αμέσως μόλις βγάλετε τα ράμματα και επουλωθεί η χειρουργική τομή.
* Περπάτημα και πεζοπορία. Το περπάτημα είναι το πρώτο που συνιστάται μετά την ολική αρθροπλαστική γόνατος.
Η πεζοπορία είναι κατάλληλη όταν ολοκληρωθεί η περίοδος της ανάρρωσής σας.
* Καλλισθενική γυμναστική. Αποτελείται από απαλές ασκήσεις σαν κι αυτές της αεροβικής, που δυναμώνουν τους μυς και βελτιώνουν την ευλυγισία με χαμηλή πρόσκρουση των ποδιών στο έδαφος.
* Ασκήσεις αντίστασης με χαμηλά βάρη. Οι ασκήσεις με βάρη δυναμώνουν τους μυς και μειώνουν τον πόνο στον γόνατο. Επιπλέον, διεγείρουν την ανάπτυξη και τη δύναμη των οστών. Να χρησιμοποιείτε όμως βάρη κατάλληλα για τον σωματότυπο και τη δύναμή σας και όχι πολύ μεγάλα, για να μην επιβαρύνετε την χειρουργημένη άρθρωση.
* Κωπηλατική χαμηλής αντίστασης. Είναι κατάλληλη για να δυναμώσετε τον κορμό σας. Πρέπει, όμως, να προσαρμόσετε το κάθισμα στο μηχάνημα, με τρόπο ώστε όσο γυμνάζεστε το γόνατό σας να παραμένει σε γωνία μεγαλύτερη από 90 μοίρες.
* Ελλιπτικό μηχάνημα και μηχάνημα για σκι. Παρέχουν καλή αεροβική άσκηση, χωρίς να επιβαρύνουν τα γόνατα.
* Χορός. Οι παραδοσιακοί και οι κλασικοί χοροί που δεν συμπεριλαμβάνουν στροφές των ποδιών και αναπηδήσεις είναι καλός τρόπος για να δυναμώσετε τα πόδια σας και να βελτιώσετε την αεροβική σας κατάσταση.
* Διπλό τένις. Είναι μια πολύ καλή άσκηση, αρκεί να γίνεται χαλαρά, διότι δεν πρέπει να τρέχετε για να πιάσετε το μπαλλάκι ούτε να κάνετε απότομες στροφές των ποδιών.
Τι πρέπει να αποφεύγετε
Έπειτα από την ολική αρθροπλαστική γόνατος, είτε είναι κλασική είτε ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος, πρέπει να αποφεύγονται κατ’ αρχάς τα αθλήματα και οι δραστηριότητες υψηλής πρόσκρουσης των ποδιών στο έδαφος, διότι επιβαρύνουν πολύ τα γόνατα.
Οι δραστηριότητες αυτές είναι:
* Όλες όσες συμπεριλαμβάνουν τρέξιμο με μικρή ή μεγάλη ταχύτητα: τζόγγινγκ, δρόμοι (σπριντ ή αντοχής), καλαθοσφαίριση (μπάσκετ), ποδόσφαιρο, μπέιζμπολ, χόκεϋ, χειροσφαίριση (χάντμπολ), μονό τένις, βόλλεϋ κ.λπ.
* Τα άλματα (στίβος)
* Οι χοροί με γρήγορα βήματα, οι χοροί που περιέχουν αναπηδήσεις ή/και στροφές των ποδιών, οι χοροί που απαιτούν να κτυπάτε τα πόδια σας στο πάτωμα, η αεροβική άσκηση υψηλής πρόσκρουσης κ.λπ.
Πρέπει επίσης να αποφεύγονται τα αθλήματα που προσθέτουν φορτία στα γόνατα, όπως η άρση βαρών και οι ασκήσεις στο γυμναστήριο με μεγάλα βάρη.
Ακόμα και το γκολφ, που θεωρητικώς θα ήταν ασφαλές, απεδείχθη ότι ασκεί μεγαλύτερες πιέσεις στο πρόσθιο γόνατο την ώρα που ο παίκτης κτυπάει την μπάλα, απ’ ό,τι το τζόγγινγκ. Επομένως, και αυτό πρέπει να αποφεύγεται.
Μετά από χρόνια
Για όσους αναρρωτιούνται αν θα μπορέσουν ποτέ στο μέλλον να ασχοληθούν με υψηλής πρόσκρουσης δραστηριότητες, τα ευρήματα μιας μελέτης του 2010 είναι ενθαρρυντικά.
Επιστήμονες από την Κλινική Μάγιο, στο Ρότσεστερ της Μινεσότα (ΗΠΑ) εξέτασαν περισσότερους από 500 ασθενείς, ηλικίας 18-90 ετών, που είχαν υποβληθεί σε ολική αρθροπλαστική γόνατος κατά μέσον όρο 7,5 χρόνια νωρίτερα.
Όπως διαπίστωσαν, όσοι είχαν ξαναβάλει στη ζωή τους υψηλής πρόσκρουσης αθλήματα και βαριές χειρωνακτικές εργασίες, δεν είχαν μεγαλύτερη φθορά στα τεχνητά γόνατα απ’ ό,τι οι συνομήλικοί τους που είχαν διατηρήσει χαμηλή την πρόσκρουση και τα βάρη στα γόνατά τους.
Οι χειρουργημένοι εθελοντές της πρώτης ομάδας (υψηλή πρόσκρουση) είχαν όμως 10% περισσότερες πιθανότητες να έχουν μηχανική ανεπάρκεια στην τεχνητή άρθρωση, αλλά οι γιατροί της Κλινικής είπαν πως αυτή η διαφορά δεν είναι στατιστικώς σημαντική.
Επομένως, είναι θέμα του ιδίου του ασθενούς να αποφασίσει αν αυτός ο ελάχιστος κίνδυνος είναι για τον ίδιο αποδεκτός ή όχι, είπαν.
Αν, λοιπόν, σας απασχολεί το θέμα της άθλησης μετά την ολική αρθροπλαστική γόνατος ή τη ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος, συζητήστε το με τον ορθοπεδικό χειρουργό σας. Και μην διστάσετε να ξανακάνετε τη συζήτηση με το πέρασμα του χρόνου.
https://www.verywellhealth.com/activities-after-knee-replacement-2549622
https://www.healthline.com/health/total-knee-replacement-surgery/sports-activities-after
https://www.stoneclinic.com/blog/total-knee-replacement-athletes
https://www.healthline.com/health/total-knee-replacement-surgery/sports-activities-after#outlook
Τσούκας Φώτης
Ορθοπεδικός Χειρουργός
Διευθυντής Ορθοπεδικής Κλινικής Ελάχιστα Επεμβατικών Τεχνικών (MIS)
Αρθροσκοπικής & Ρομποτικής Χειρουργικής
Τηλ.: 6944 462727
E-mail: tsoukasf@yahoo.gr
www.robo-orthopedics.gr
