Τι είναι η τριχόπτωση?
Η τριχόπτωση αποτελεί ένα μείζον αισθητικό πρόβλημα και για τα δύο φύλα καθώς παρεκκλίνει από τα συνήθη πρότυπα ομορφιάς που έχουν επικρατήσει στη σύγχρονη κοινωνία.
Η τριχόπτωση αποτελεί ένα ενεργό φαινόμενο, το οποίο, ανάλογα με το βαθμό και την έκτασή της μπορεί να οδηγήσει σε αλωπεκία.
Στο τριχωτό της κεφαλής υπάρχουν περίπου 100.000 με 150.000 τρίχες που εκπορεύονται από 50.000 με 60.000 τριχοθυλάκια.
Φυσιολογικά παρατηρείται μια καθημερινή απώλεια τριχών της τάξης των 50 έως 100 τριχών την ημέρα. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν χάνουν πάνω από 50 τρίχες την ημέρα. Όταν η καθημερινή απώλεια τριχών υπερβαίνει τις 100 τρίχες, με ταυτόγχρονη μείωση του αριθμού ανανέωσής τους, τότε μιλάμε για ενεργή τριχόπτωση. Οι περισσότεροι ασθενείς καταφέυγουν στο δερματολόγο έχοντας παρατηρήσει μεγάλη απώλεια τριχών κατά το βούρτσισμα, στο λούσιμο ή ακόμη και στο μαξιλάρι το πρωί.
Ποιοι τύποι τριχόπτωσης υπάρχουν?
Υπάρχουν διάφοροι τύποι τριχόπτωσης, ανάλογα με την εντόπιση (εντοπισμένη ή διάχυτη αλωπεκία), την συνοδό ουλοποίηση του υποκείμενου συνδετικού ιστού (ουλωτική ή μη ουλωτική αλωπεκία), τον τύπο της τρίχας που αποπίπτει (αναγενής ή τελογενής αλωπεκία) και τη διάρκεια (οξεία ή χρόνια αλωπεκία).
Η μη ουλωτική αλωπεκία αποτελεί την πιο συχνή μορφή τριχόπτωσης, με κύριους εκπροσώπους την ανδρογενετική αλωπεκία, ανδρικού ή γυναικείου τύπου, τη γυροειδή αλωπεκία και την τριχόρροια, αναγενή ή τελογενή. Εδώ αξίζει να αναφερθεί και εποχιακή τριχόπτωση, η οποία ανήκει στις οξείες, διάχυτες, μη ουλωτικές αλωπεκίες αν και σαν κλινική οντότητα αμφισβητείται από ορισμένους ερευνητές. Εμφανίζεται από το τέλος του καλοκαιριού έως τα μέσα του φθινοπώρου, διαρκεί λιγότερο από δύο μήνες και είναι συνήθως αναστρεψιμη.
Ποια είναι τα πιο συχνά αίτια τριχόπτωσης?
Τα αίτια της τριχόπτωσης είναι πολλαπλά. Στα πιο συχνά συγκαταλέγονται οι διάφορες ορμονικές διαταραχές, όπου εδώ πρωτοστατούν οι θυρεοειδοπάθειες, η υπερανδρογοναιμία και το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOs), το έντονο άγχος και στρες, αυστηρές και μονόπλευρες δίαιτες, κακή διατροφή, αναιμία, σιδηροπενία και ανεπάρκεια βιταμινών και ιχνοστοιχείων, χρόνιες νόσοι, δερματολογικές και φλεγμονώδεις παθήσεις τριχωτού, αυτοάνοσα νοσήματα, φαρμακευτικά και ιατρογενή αίτια όπως μετά από χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία, μετεγχειρητικά ή μετατραυματικά αίτια. Φυσικά ένα μεγάλο ποσοστό οφείλεται σε κληρονομική προδιάθεση σε άντρες και γυναίκες που πάσχουν από ανδρογενετική αλωπεκία ανδρικού ή γυναικείου τύπου, ενώ τέλος πρέπει να γίνει ειδική αναφορά στην τριχόπτωση που παρατηρείται κατά τη διάρκεια της κύησης-λοχείας καθώς και την μετεμμηνοπαυσιακή τριχόπτωση.
Πώς γίνεται η διερέυνηση της τριχόπτωσης?
Ο κύκλος ζωής κάθε τρίχας διαδράμει τις εξής φάσεις:
Αναγενής φάση: αποτελεί τη φάση ανάπτυξης της τρίχας και διαρκεί συνήθως 2 με 6 χρόνια. Οι περισσότερες τρίχες ενός υγιούς τριχωτού βρίσκονται σε αυτή τη φάση, όπου η τρίχα είναι πιο λαμπερή και χοντρή με έντονο χρώμα και σταθερό ρυθμό ανάπτυξης.
Καταγενής φάση: εδώ πλέον σταματάει η ανάπτυξη και η τρίχα μπαίνει στην φάση της ηρεμίας, η οποία διαρκεί περίπου 1 με 2 εβδομάδες.
Τελογενής φάση: ξεκινάει η σταδιακή απόπτωση της τρίχας με ταυτόγχρονη σμίκρυνση/νέκρωση της ρίζας της τρίχας και άνοδο της λεπτυσμένης πλέον τρίχας στα ανώτερα επίπεδα του δέρματος μέχρι την πλήρη απόπτωσή της. Το στάδιο αυτό διαρκεί περίπου 3 με 4 μήνες.
Ακρογωνιαίος λίθος στη διερεύνηση της τριχόπτωσης και την επιλογή της σωστής θεραπείας αποτελεί το τριχοριζόγραμμα. Πρόκειται για μικροσκοπικό έλεγχο του σώματος της τρίχας, αλλά κυρίως της ρίζας της τρίχας, που μας βοηθάει να προσδιορίσουμε το ποσοστό των αναγενών και τελογενών τριχών, την ύπαρξη δυστροφικών τριχών καθώς και τη διάμετρο του σώματος της τρίχας. Η αναλογία των διαφόρων φάσεων της τρίχας σε ένα φυσιολογικό τριχοριζόγραμμα είναι η εξής:
Αναγενείς: 80%
Καταγενείς: 1-2%
Τελογενείς: <20%
Δυστροφικές: 0%
Ανάλογα με το αίτιο και τον τύπο της τριχόπτωσης διαταράσσεται και η αναλογία των διαφόρων φάσεων της τρίχας. Ο δερματολόγος που διενεργεί το τριχοριζόγραμμα, μπορεί να κατευθύνει την περαιτέρω διαγνωστική του προσέγγιση βάσει αυτού.
Τα τελευταία χρόνια εφαρμόζεται συχνά και η μέθοδος της τριχογράφησης μέσω δερματοσκόπησης, η οποία συνεπικουρεί στη διάγνωση της τριχόπτωσης, δεν μπορεί όμως να αντικαταστήσει το κλασσικό τριχοριζόγραμμα, αφού δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί η φάση της τρίχας, χωρίς ταυτόγχρονο έλεγχο της ρίζας της.
Με το αποτέλεσμα του τριχοριζογράμματος ο δερματολόγος θα κρίνει αν χρειάζεται περαιτέρω εργαστηριακός έλεγχος και ταυτόγχρονα μπορεί να επιλέξει την αρχική θεραπευτική προσέγγιση. Πρέπει να επισημανθεί ότι η διάρκεια ζωής των τελογενών τριχών διαρκεί περί τις 100 μέρες, άρα τα πρώτα ουσιαστικά ορατά αποτελέσματα από τη θεραπεία αναμένονται μετά τους 4 μήνες. Είναι πολύ σημαντικό να ενημερώνεται ο ασθενής για το διάρκεια της θεραπείας πριν την έναρξή της, καθώς και για την σωστή τήρηση των θεραπευτικών οδηγιών, ώστε με τη σωστή συνεργασία να επιτευχθεί το δυνατόν καλύτερο θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Σε περιπτώσεις ουλωτικής αλωπεκίας εκτός από το τριχοριζόγραμμα θα πρέπει να διενεργηθεί παράλληλα λήψη βιοψίας, ώστε να επιβεβαιωθεί η διάγνωση και στην πορεία να γίνει περαιτέρω διερεύνηση της αιτίας, ώστε να επιτευχθεί ο σωστός σχεδιασμός της θεραπείας.
Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές στην αντιμετώπιση της τριχόπτωσης?
Τα τοπικά σκευάσματα μινοξιδίλης είναι ιδαίτερα δημοφιλή στους δερματολόγους για την αντιμετώπιση της τριχόπτωσης, αφού παρατείνουν τον κύκλο ζωής της τρίχας και συμβάλλουν στη συντήρηση της ήδη υπάρχουσας τριχοφυΐας, χωρίς σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες. Το μειονέκτημα αυτής της θεραπείας είναι ότι απαιτείται συνεχής και χρόνια χρήση, ενώ κατά τη διακοπή της θεραπείας επανέρχεται η προγραμματισμένη απώλεια των τριχών που συντηρούνταν με τη θεραπεία.
Η φιναστερίδη αποτελεί ένα ισχυρό φάρμακο στη φαρέτρα του δερματολόγου για την αντιμετώπιση της ανδρογενετικής αλωπεκίας στους άνδρες, αφού αναστέλλει την 5 α-αναγωγάση, μπλοκάροντας έτσι το σχηματισμό της τεστοστερόνης σε διυδροτεστοστερόνη, που αποτελεί την ενεργή μορφή του ανδρογόνου, που επιδρά στους τριχικούς θύλακες και συμβάλλει στην ελαχιστοποίηση του τριχοθυλακίου και στην πρόωρη απόπτωσή του.
Στην αντιμετώπιση της γυροειδούς αλωπεκίας μπορεί να χρησιμοποιηθούν τοπικά σκευάσματα κορτικοειδών, ενδοβλαβικές εγχύσεις κορτιζόνης, τοπικό μίγμα ανθραλίνης ή ανοσοθεραπεία.
Νεότερες μέθοδοι αντιμετώπισης της αλωπεκίας εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια με ιδιαίτερα ικανοποιητικά αποτελέσματα. Η εφαρμογή της μεθόδου της μεσοθεραπείας, είτε στην αυτόλογη μορφή της, δηλαδή με τη χρήση της δράσης των αυξητικών παραγόντων που απομονώνονται στο πλάσμα του ασθενούς μετά από μία απλή αιμοληψία, το λεγόμενο PRP (Plattelet Rich Plasma, πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια), είτε στην ετερόλογη μορφή της με τη χρήση ειδικών κοκτέιλ βιταμινών, ιχνοστοιχείων, μινοξιδίλης και βιοσυνθετικών αυξητικών παραγόντων, αλλάζουν δυναμικά τα δεδομένα στις συνήθεις τακτικές αντιμετώπισης της τριχόπτωσης.
Φυσικά ύστατη λύση αποτελεί η μεταμόσχευση μαλλιών, είτε με τη μέθοδο FUT (Follicular unit transplantation), είτε με τη νεότερη και λιγότερο επεμβατική μέθοδο FUE (Follicular Unit Extraction).
Υπάρχουν οδηγίες σωστής περιποίησης για υγιή μαλλιά?
Όσον αφορά την καθημερινή φροντίδα των μαλλιών σε βάθος χρόνου για μία υγιή και πλούσια κόμη υπάρχουν κάποιες πρακτικές που αν εφαρμόζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα μπορούν να συμβάλλουν στη διατήρηση και συντήρηση του επιθυμητού αισθητικού αποτελέσματος. Εκτός από την τακτική χρήση του κατάλληλου σαμπουάν, ανάλογα με τον τύπο των μαλλιών και του δέρματος του τριχωτού, είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη η χρήση ειδικών σκευασμάτων για βαθύ καθαρισμό του τριχωτού καθώς και προϊόντα που ρυθμίζουν το pH του δέρματος.
Επίσης μία φορά την εβδομάδα πρέπει να γίνεται χρήση ειδικών ενυδατικών σκευασμάτων που βελτιώνουν την ελαστικότητα των τριχών και του δέρματος και ενυδατώνουν, οχυρώνοντας το σώμα της τρίχας, με αποτέλεσμα τα μαλλιά να αποκτούν ξανά λάμψη και ελαστικότητα.
Ωστόσο ας μην ξεχνάμε την ιδιαίτερη σημασία της σωστής και εξισορροπημένης μεσογειακής διατροφής που συμβάλει στην καλή υγεία & στη διατήρηση της ισορροπίας του κύκλου της τρίχας.
Αικατερίνη Δ. Νεάρχου
Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος
Έβρου 3 & Λ. Μαραθώνος, Γέρακας
τηλ: 210 6611213
Κιν: 6973 354545
Email: info@dermatica.gr
www.dermatica.gr
